30 stycznia 1920 roku Tczew oficjalnie powrócił do odrodzonej po zaborach Polski.
Wydarzenie to poprzedził przyjazd polskiego pociągu pancernego „Hallerczyk”, który w naszym mieście zjawił się 29 stycznia. Jak pisze Edmund Raduński w monografii Tczewa z 1927 r.: „O godz. 10 przed poł. wjechał na stację pociąg pancerny Hallerczyk, wiozący ze sobą marynarzy, starostę Arczyńskiego i inż. Koeniga, który przejąć miał zarząd rzeki Wisły”. Często w opisach wydarzeń tamtych radosnych dni informacje na temat pociągu kończą się tym lakonicznym stwierdzeniem. Miał on jednak burzliwą i zarazem chwalebną historię.
Pociąg pancerny nr 4 „Hallerczyk” powstał 30 listopada 1918 roku jako Krakowska Bateria Kolejowa, którą oparto na dawnym austro-węgierskim taborze kolejowym. Parowóz pociągu został opancerzony w Fabryce Zieleniewskiego mieszczącej się w Krakowie. Do tego celu posłużono się płytami pancernymi o grubości 10-15 mm. Lokomotywa ta ciągnęła uzbrojony skład „Hallerczyka” złożony m.in. z czterech wozów pancernych, które wyposażone były w armaty oraz trzy wozy szturmowe służące do transportowania żołnierzy. Ponadto na wyposażeniu pociągu znajdowała się specjalna platforma, na której zamontowany był sprzęt do naprawy torów. Dzięki specjalnym wagonom artyleryjskim „Hallerczyk” mógł strzelać swoimi działami nie tylko na boki, ale również na wprost. Załoga całego pociągu składała się z ponad 100 ludzi; w tym 2 maszynistów, 12 oficerów i 90 żołnierzy. 30 stycznia 1919 roku „Hallerczyk” brał udział w bitwie pod Skoczowem w wojnie polsko-czechosłowackiej. Następnie odjechał w kierunku Lwowa, gdzie na Wołyniu walczył z Ukraińcami. W czasie wojny polsko-bolszewickiej, w lipcu 1920 roku, został całkowicie rozbity. Po odtworzeniu z nowymi wagonami oraz parowozem kontynuował walkę. W listopadzie 1920 roku załoga pociągu wręczyła Józefowi Piłsudskiemu sztandary sowieckiej 6 armii, które zdobyła w czasie walk o Pińsk. Ostatecznie pociąg pancerny „Hallerczyk” został rozformowany w sierpniu 1921 roku.
Radosław Wiecki/ Fabryka Sztuk
Fot: Pociąg pancerny „Hallerczyk”, fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna.
REKLAMA MIEJSKA
